Een sprankje hoop in Oost Afrika

Louise O. Fresco

Nu wil ik iets goeds melden uit deze regio, zelfs iets spectaculairs wat bijna niemand weet.

De beelden van de vluchtelingenkampen in de Hoorn van Afrika en Noord Kenia blijven verschrikkelijk. Vooral ook omdat we beseffen dat zoveel hiervan vermeden had kunnen worden. Het is weer too little, too late. Zoals bijna altijd, droogte (of ander noodweer) is niet de oorzaak, maar slechts de druppel die de emmer doet overlopen. En zoals zo vaak willen regeringen en strijdende facties niet zien wat er gebeurt, of hebben ze er belang bij dat de situatie uit de hand loopt. Vandaar dat sommige mensen vinden dat er helemaal geen hulp gegeven moet worden, omdat het toch maar in verkeerde handen valt. Het westen is traag en selectief, wel interveniëren in Libië, niet in Soedan – het is al vaak gezegd.

Hier valt een heel debat over te voeren, met meer of minder cynisme afhankelijk van hoe uw muts staat. Maar nu wil ik iets goeds melden uit deze regio, zelfs iets spectaculairs wat bijna niemand weet. Het is gelukt om een van de meest dodelijke virussen uit te roeien, een virus dat bij vee voorkomt en massale sterfte van dieren veroorzaakt. Mensen worden er niet direct door aangetast, maar indirect wel want vee is van levensbelang voor de nomadische herders en boeren in de regio. En niet alleen in Afrika, maar bijna overal. Het was al bekend in de Romeinse tijd en in de loop van de geschiedenis zijn er honderden miljoenen dieren aan bezweken.

Ik heb het over runderpest, veroorzaakt door een Morbillivirus. Vorige maand hebben de internationale autoriteiten op het gebied van veterinaire gezondheidszorg officieel verklaard dat de wereld nu vrij is van runderpest. Hoe verbazend dat is, blijkt als je bedenkt dat dit pas de tweede ziekte is die mensen volledig hebben kunnen uitroeien. De eerste is pokken geweest, de tweede dus runderpest. En dat is heel goed nieuws voor arme boeren en veehouders overal, maar speciaal in Oost Afrika. Want juist daar, in Noord Kenia, zijn de laatste gevallen tien jaar geleden geconstateerd.

We kunnen, vind ik, echt hoop putten uit dit feit. Het is een triomf voor de wetenschap dat voor de runderpest een oplossing is gevonden. Natuurlijk betekent dit tegelijkertijd dat de veehouderij gemoderniseerd moet worden, om grootschalige overbegrazing te voorkomen. Het bewijst ook dat internationale inspanningen toch nut hebben, vooral als ze op heel scherp omlijnde gebieden ingezet worden. Dat is met alle somberheid van vandaag een ander geluid – of vindt u van niet en blijft u pessimistisch? Laat het ons weten!

Dit blog is verschenen in NRC.nl op 27 juli 2011

Download pdf: Een sprankje hoop in Oost Afrika (blog)